گل- مقایسه چمن بـا گیاهان پوششی

مقایسه چمن بـا گیاهان پوششی - گل
 
 چمن گیاهی است از خانواده گندبین که بـه نگهداری و مراقبت بسیاری احتیاج دارد.
داشتن یک چمن بهتر مستلزم صرف هزینه سنگینی است ، در حالیکه بـا کمترین توجه و رسیدگی و بـا حداقل امکانات می توان از گیاهان پوششی برای کاشت مصرف کرد.هر چند که عده ای معتقد هستند که اگر بـه چمن بـه طور منظم آب و کود داده شود، بـه موقع چیده شود و مراقبت دائمی و زیاد صورت گیرد، بهترین و ایده آل ترین پوشش سبز برای زمین محسوب می شود، بخصوص که چمن در مقایسه بـا گیاهان پوششی از قدرت پاخوری بالایی برخوردار است. بـا این وجود در نقاطی که امکان رسیدگی و مراقبت خیلی وجود ندارد، گیاهان پوششی از بهترین پوششهای سبز خواهند بود.

● مسائل کاربرد گیاهان پوششی بـه جای چمن
اصولا از گیاهان پوششی می توان برای پوشش سطوح کوچک (کمتر از ۴۵ مترمربع)، درشهرها، باغها، پارک ها مصرف کرد . در بسیاری از مسائل چمننمی تواند پوشش مناسبی برای زمین باشد. مثالهایی از این مسائل برشمرده می شوند:

۱) درمناطقی که سایه کامل دارد بطور مثال در زیر درختان، بـا آنکه ممکن است از خاک بهتر ، رطوبت مناسب و کود دهی بـه موقع برخوردار باشـند ولی چون نور کافی وجود ندارد، چمنبه بهتر ی رشد نخواهد کرد. در سایه درختان حتی اگر مسئله نورهم بیان نباشد، مسئله رقابت ریشه ها برای کسب مواد مغذی و رطوبت خاک بیان می شود که در این بین چمنقدرت پایداری ندارد و از بین می رود، در حالیکه بسیاری از گیاهان پوششی از جمله Hedera helix می توانند در چنین شرایطی زنده بمانند و ببهتر ی رشد کنند.

۲) نقاطی وجود دارند که بطورغیرطبیعی، بسیار مرطوب و یا بسیار خشک هستند . در این نقاط حتی مخلوطی از انواع چمن همچنین بـه سختی قادر بـه زندگی می باشـند در حالیکه گونه هایی از گیاهان پوششی هستند که ببهتر ی خودرا بـا این شرایط سازش می دهند.
۳) در شیب های تند و صخره ای هرچند ممکن است چمن قدرت رشد داشته باشد ولی در این نقاط رسیدگی و مراقبت از چمن غیرممکن است و در چنین شرایطی گونه های بسیاری از گیاهان پوششی می توانند جانشینی بسیار مناسب برای چمن باشـند .

- پایداری :
پایداری گیاهان در هر منطقه بستگی بـه عوامل متفاوتی از جمله نور، درجه حرارت، رطوبت، نوع خاک و غیره دارد. برای انتخاب گیاهان بـه منظور کاشت در هر منطقه باید بـه واکنش گیاهان نسبت بـه این عوامل توجه کافی داشت. مهمترین فاکتور قابل بررسی درجه گرما است.به این مفهوم که حداقل درجه حرارتی که گیاه در زمستان می تواند تحمل نماید باید کاملاً معین باشد.

در مناطقی بـا زمستانهای سخت اگر پوشش برف برای مدت بسیاری روی زمین باقی بماند و گیاهان پوششی را بپوشاند، این گیاهان از تغییرات شدید درجه گرما در امان می مانند و از بین نمی روند. ولی در مناطقی که برف کمی دارند و در اکثر روزها جدیداوباً یخبندان و ذوب یخ صورت می گیرد، گیاهان پوششی که ریشه های سطحی دارند بدون حفاظ قرار می گیرند و بسرعت از بین می روند.

پس در مناطق سردسیر وجود پوششی از برف باعث حفظ گیاهان پوششی کوتاه قد بـا ریشه های سطحی می شود. اگر پوشش برف وجود نداشته باشد این گونه گیاهان باید بـه نحوی پوشیده شوند در حالیکه گیاهانی که ریشه قوی و عمیق دارند بـه طور مثال پیچ امین الدوله و شیر خشت می توانند بدون هیچگونه مراقبت ببهتر ی دوام آورند.

- کاشت :
قبل از کاشت گیاه در محل دائمی اش باید از حداکثررشد آن آبعضی کافی داشت تـا با توجه بـه سرعت رشدش فضای کافی برای گسترش آن در نظر گرفته شود. این مسئله بخصوص در مـورد گیاهان پوششی صدق می نماید چرا که بعضی از آنها مثل شمشاد ابلق بسیار سریع رشد می کنند بطوریکه یک گیاه کوچک درمدت ۲ سال می تواند چندین مترمربع از زمین را بپوشاند.
وقت معین فاصله گیاهان از یکدیگر باید بـه مدت وقتی که مایلیم زمین کاملاً پوشیده شود، توجه کرد.
اسیدیته، زهکشی، نور و نوع خاک از جمله عواملی هستند که باید قبل کاشت گیاهان کاملاً بررسی شوند.

بسیاری از گیاهان در خاکی که PH آن حدود ۵/۶ باشد بـه بهتر ی رشد می کنند. در حالیکه عده ای از جمله Vaccinium angustifolium leavifolium و Calluna vulgaris فقط در خاک اسیدی رشد می کنند و کاشت آنها در خاکهای قلیایی بیهوده است . اگر بخواهید اسیدیته خاک را قبل از کاشت تغییر دهیم می توان برای اسیدی کـردن خاک های قلیایی و خنثی از سولفات آلومنیوم مصرف کرد. که در این مـورد سولفات آلومنیوم باید قطعا همراه بـا آب بـه زمین داده شود. اما می توان برای داشتن اسیدیته بیشتر از پودر آن هم مصرف کرد ولی برای گرفتن نتیجه، زمان زیادتری لازم است.

برای خنثی یا قلیایی کـردن خاکهای اسیدی می توان از آهک مصرف بکنید . بدین ترتیب که آنرا کاملاً بـا پارت سطحی خاک مخلوط بکنید . آهک هیدراته شده را نباید بـا کودهای تجارتی و یا حیوانی مخلوط بکنید زیرا که ممکن است منجر بـه کم شدن نیتروژن قابل مصرف توسط گیاه شود. می توان از سنگ آهک دولومیتی که ببهتر ی پودر شده و حاوی منیزیم و کلسیم است برای زمین هایی که کمبود منیزیم دارند مصرف کرد و می توان آنرا همراه بـا کودهای حیوانی و شیمیایی بکاربرد.

زهکشی دلیل مهمی است که باید مـورد توجه قرار گیرد. اگر خاک طوری باشد که برای مدت زیاد میزان بسیاری آب را در خود نگه دارد، تعداد کمی از گیاهان را می توان یافت که بتوانند در آن دوام آورند، بـه رشد ادامه دهند. پس قبل از کاشت باید بـه زهکشی خاک توجه کافی نمود.
سایه کامل،درمسائلی ادامه رشد را برای بسیاری از گیاهان مساله می نماید . بسیاری از درختان و بوته ها روی خاکی که در آن ریشه دوانیده اند، سایه می اندازند و در چنین شرایط بهتر است گیاهان کوتاهی را انتخاب کرد که بتوانند بـا ریشه درختان از نظر آب و مواد مغذی رقابت کنند و درعین حال نسبت بـه سایه مقاوم باشـند .

نوع خاک ،دلیل مهمی است که باید قبل از کاشت در نظر گرفته شود. تعداد کمی از گیاهان می توانند در خاک های ماسه ای ببهتر ی رشد کنند و بسیاری همچنین در خاک کاملاً رسی و سنگین که زهکشی مناسب ندارد بـه سختی رشد می کنند. پس این نوع خاک ها را باید قبل از کاشت اصلاح کرد. بطوریکه می توان کل خاک را عوض کرد و برای زمین های کوچک، باید خاک را حداقل تـا عمق ۱۵ سانت بـا خاک دیگری عوض کرد. علاوه بـر این می توان خاک را بـا مواد آلی کاملاً مخلوط کرد. بطوریکه برای خاک های ماسه ای می توان خاک را بـا موادی از قبیل Peat moss (نوعی خاک برگ که از تجزیه خزه ها مثل اسفاگنوم وبقیه گیاهان باتلاقی حاصل می شود و نرم و پودری است و تخلخل و ظرفیت هوای آن نسبتاً کم است. " پیت خزه هم گویند.") و Compost (نوعی خاک برگ است که از تجزیه ضایعات گیاه ( اعضا های مختلفه گیاه نه تنها برگ حاصل می شود و برای آنکه تجزیه بـه آسانی صورت گیرد هر چندیکبار باید آنها را بهم زده و بـه آهک و ادرار حیوانات و پهن اضافه کرد.) و کود گاوی و حتی خاک اره اصلاح کرد و قدرت حفظ رطوبت را در آنها رشد داد. خاک های رسی را بهتر است ابتدا بهتر زهکشی کنیم و پس بـا میزان ی ماسه مخلوط کنیم و کمی مواد آلی اضافه کنیم. تـا به این ترتیب اینگونه خاک ها اصلاح شوند.
وقتی که شرایط لازم برای کاشت گیاه فراهم شد، باید مراقب بود که ریشه های کوچک درمقابل نور آفتاب و باد قرار نگیرند و خشک نشوند. در وقت کاشت بهتر است روی ریشه های گیاه، پوشش مرطوبی قرار دهیم تـا آسیب نبینند.

- مراقبت کلی :
انتخاب صحیح گیاه در شروع کاشت بسیار با ارزش است. بهتر است بیشتر از گیاهانی مصرف شود که احتیاج بـه مراقبت کمتری دارند. بطورمثال بعضی از گیاهان پوششی مثل سروهای کوهی (ژونی پروسها) اگر در خاک مناسبی که هرگز خشک نمی شوند کاشته شوند بـه هیچگونه مراقبتی نیاز نخواهند داشت و یا Pachistima canbvi گیاه دیگری است که فقط کافی است سر از خاک بیرون آورد و دیگر احتیاج بـه هیچ توجه و مراقبتی نخواهد داشت. میزان رطوبت خاک از اهمیّت خاصی برخوردار است و یکی از مهمترین عوامل معین کننده ی میزان مراقبت است. طبیعتاً بسیاری از گیاهان جوان باید بـه محض کاشته شدن آبیاری شوند و خاکی که در آن رشد می کنند بخصوص در دو سال اول رشد، از نظر میزان رطوبت، باید بـه بهتر ی مراقبت شود.

دروقت آبیاری بهتر است خاک تماماً در آب فرو رود چرا که نگهداری آب در یک دوره ی وقتی ریشه را مجبور می نماید که بـه اعماق خاک گسترش یابد و این مسئله شانس زنده ماندن گیاه را رشد می دهد. در حالیکه اگر آبیاری بـه ندرت صورت گیرد، ریشه ها در سطح خاک گسترش می یابند و در نتیجه در وقت خشکسالی صدمات غیر قابل جبرانی بـه گیاه وارد می شود. بهتر است در مـورد گیاهان حساس وقتی که درجه گرما در وسط یک روز گرم حدود ۲۸ الی ۳۰ درجه است، یک وهله آبیاری در بین روز صورت گیرد. وقت غروب خورشید و اوایل صبح که هوا خنک است زمان مناسبی برای آبیاری است، بخصوص که در روزهای گرم تابستان نور خورشید بصورت

مستقیم بـر گیاهان می تابد، نتیجه بهتری می توان گرفت. علاوه بـر اینها مصرف از مالچ نه فقط بـه نگهداری رطوبت در خاک کمک می نماید بلکه در وقت خشکسالی میزان آبیاری لازم را کم شدن می دهد.

- کود دهی :
در بعضی از مواقع لازم است برای کمک بـه رشد گیاهان پوششی بـه خاک کود اضافه شود. می توان از کمپوست و یا کود حیوانی مصرف کرد بـه شرطی که بـا شاخ و برگ ها ارتباط نداشته باشـند . بعضی از گیاهان پوششی مثل آجوگا کوتاه می باشـند و برگ هایشان روی زمین پخش می شوند و بسیار مساله است که در مـورد آنها از کود حیوانی مصرف شود بدون این که آسیب ای بـه شاخ و برگ های بخورد. از طرف دیگر در بعضی از گیاهان پوششی مثل پاکی ساندرا برگها روی شاخه هایی ظاهر می شوند که تـا ۱۵ سانتی متر از زمین فاصله دارند بطوریکه می توان از لایه ای نازک از کودحیوانی و کمپوست مصرف کرد بدون این که گیاه آسیب بسیاری ببیند.
در مـورد آن دسته از گیاهان پوششی که در سایه درختان و یا بوته ها زندگی می کنند بهتر است از کود مصرف شود. چرا که ریشه این گیاهان همواره در آب و غذا بـا ریشه گیاهان سایه گستر در رقابت است و مصرف از کود بـه منظور کمک بـه ریشه این گیاهان است .

بهترین فصل برای کود دهی، اوایل بهار است چرا که در آن وقت رشد اصلی شروع می شود و همچنین ممکن است عده ای از گیاهان در طول زمستان آسیب دیده باشـند و برای جبران صدمات بـه مواد غذایی زیادتری نیاز داشته باشـند . بجزء در مـورد کودهای تجارتی که باید بلافاصله بعد از مصرف آبیاری صورت گیرد در بقیه مسائل کودها نباید وقتی داده شوند که شاخ و برگ ها خیس هستند . حتی اگر میزان کمی از کود در قطرات آب روی برگ ها حل شود، غلظت بالایی از مواد شیمیایی بوجود می آید که باعث سوختگی شدید برگها می شود.
می توان کود را در تمام سطح زمین پخش کرد و در این صورت باید دقت کافی شود که چه میزان کود بـه هر پارت باید داده شود در واقع پخش کود باید بطور صحیحی انجام گیرد.

- تکثیر:
تکثیر گیاهان پوششی کاری بسیار آسان است. چرا که بـه سرعت رشد می کنند، درطول ساقه های خوابیده خود ریشه می دهند و یا ساقه های هوایی یا رونده از ریزومهای زیرزمینی آنها حاصل می شود. بسیاری از آنها توسط قلمه و یا خوابانیدن ریشه می دهند. بعضی همچنین بـا دانه تکثیر می شوند